نشست فرمت مسکو همه ساله در ماه اکتوبر/عقرب در روسیه برگزار میشود.
اعضای این نشست از ۱۴ کشور آسیایی تشکیل میشود که عمدتا از آسیای میانه هستند.
از اهداف اصلی این نشست، گفتگو و تبادل نظر پیرامون مسائل مهم منطقه است و در دو الی سه سال گذشته، عمده ترین بحث ها ارتباط با مسئله افغانستان و اوکراین داشته است.
در این نوشتار به آنچه که به مسائل افغانستان است و حتی قابل پیشبینی هم میباشد، پرداخته خواهد شد.
تشکیل حکومت همه شمول
حرف همیشگی کشورهای پیرامون افغانستان، تشکیل حکومت همه شمول است، چیزی که هر دو جناح هنوز به تعریفی مشترک و واحد در مورد آن نرسیده اند.
به نظر میرسد منطقه از پیگیری تشکیل حکومت فراگیر یا همه شمول، در پی این است تا افغانستان به ثبات و امنیت پابرجایی برسد و سایه جنگهای داخلی برچیده شود.
به این منظور که اقوام، جریان ها و جناح های مختلف در قدرت سهم داشته باشند تابه سمت تنش های
مسلحانه و جنگ پیش نروند.
اگر این امر تحقق یابد، بدیهی است که جریانهایی همانند احزاب سیاسی فعال در بیست و اندی سال گذشته که همواره سرگرم معامله گری، زد و بند با سفارتها، یاغی گری برای کسب کرسی های پارلمان و… بودند، دیگر فرصت نمیابند تا ادعای دلسوزی برای مردم کنند و یا از میان مردم برای خود سرباز بگیرند؛ چنین تعریفی از حکومت فراگیر که به دور از محققها، نورها، حکمتیارها، زاخیلوالها، اشرف غنی ها و… باشد و نسل جوان افغانستان فارغ از برچسبهای قومیت، مذهب و ولایت تشکیل شود، درست و به جا است.
امارت اسلامی افغانستان ادعا دارد که حکومت فعلی فراگیر است و تمام اقشار افغانستان میتوانند بهره لازم را ببرند، در زیر سایه این حکومت زندگی مساویانه ای داشته باشند و این در حالی است که منطقه خلاف این را تصور میکند.
با این حال قابل پیشبینی است که در نشست آتی فارمت مسکو، یکی از مطالبات از امارت اسلامی، برپایی حکومت فراگیر میباشد، چنانچه که در نشست های مشابه گذشته هم این درخواست مطرح شده است.
مطلوب است که در چنین نشستهایی به جای چانه زنی در مورد تشکیل حکومت فراگیر، به تعریفی مشترک و واحد میان افغانستان و منطقه در این مورد رسید.
این میتواند گره مسئله را حل کند و در صورت رای مشترک در تعریف آن، حرکتی بزرگ شکل گرفته است.
مبارزه با تروریسم
با توجه به سیگنالهای مختلفی که از سوی روسیه مبنی بر نگرانی اش از گسترش ساحه فعالیت داعش در افغانستان و تهدیدش برای آسیای میانه، فرستاده میشود، از اصلی ترین و یا شاید مهمترین درخواست ها، مبارزه با تروریسم و مشخصا داعش است.
کشورهای چین، ایران و روسیه داعش را زاییده آمریکا میدانند و از این گروه به عنوان پیاده نظام و میراث باقی مانده این کشور در جریان اشغال 20 ساله افغانستان یاد میکنند.
این سه کشور مهم منطقه ای و جهانی نمیخواهند که شجره پلیدی در کنار گوششان تحرکات داشته باشد و به همین خاطر از امارت اسلامی افغانستان خواهان این هستند تا بساط داعش را به صورت کامل جمع کند.
بدون شک باید به لیست کشورهای چین، ایران و روسیه، افغانستان را هم به عنوان مخالفان جدی داعش علاوه کرد.
در حال حاضر جریان تروریستی داعش به عنوان اصلی ترین نیروی مخالف حکومت افغانستان که هم بالقوه و هم بالفعل است، شناخته میشود.
امارت اسلامی هم از نظر ایدئولوژی و هم از نظر سیاسی دارای تضاد بالایی با این جریان تکفیری و تروریستی است؛ داعش علاوه بر اینکه با مبناهای اعتقادی اکثر قاطع مردم افغانستان تفاوت دارد، سودای حکومت کردن را هم در سر میپروراند.
میتوان این نتیجه را گرفته که قدرتهای منطقه ای دارای رای موازی و همسو با افغانستان در مقابله با تروریسم داعشی هستند و این کار را آسان تر در نبرد با داعش میکند.
با این حال این برداشت به دور از منطقه نیست که در نشست آتی فارمت مسکو، در مسئله مبارزه با تروریسم، عمده گفتگوها برای مقابله با جریان تروریستی داعش و جلوگیری از تولد، گسترش و نفوذ جریان های مشابه آن خواهد بود.
دعوت از حکومت افغانستان
سفیر روسیه در کابل به صورت رسمی در تازگی دعوت نامه نشست فارمت مسکو را به امیرخان متقی، وزیرخارجه افغانستان تحویل داده است.
این یعنی افغانستان میتواند در میان کشورهای دارای اهمیت فراوان آسیایی حضور داشته باشد و مطالبات خود را مطرح کند و به مطالبات منطقه به صورت مستقیم گوش دهد.
چیزی که به خوبی در سطح جهانی نتیجه داده، منطقه گرایی است.
افغانستان فعلی هیچگاه نمیتواند چشم روی منطقه خود بپوشاند و امید به غربی ها که عملا نشان داده شده، در پی منافع خود هستند، ببندد.
فارمت مسکو فرصت مطلوبی است تا امارت اسلامی بیشتر از گذشته وارد بازیگری در حداقل پیرامون خود شود و داشته هایش را رو کند.
دامنطقه و پیرامون افغانستان دارای پتانسیل کافی سیاسی و اقتصادی است تا کشورمان را روی پا نگه دارد و از احتیاج به فرا منطقه بی نیاز بسازد.
نظرات بسته شده است.